Οι εθνικές θεότητες των Ελλήνων εξακολούθησαν κατά τη ρωμαϊκή περίοδο να λατρεύονται με αδιάλειπτο ζήλο. Ο Κρονίδης Ολύμπιος Ζευς διατήρησε την πρωτεύουσα θέση. Συνδεδεμένος με τη θεά Ρώμη ως Ελευθέριος, γίνεται ο προστάτης του νέου καθεστώτος. Η λατρεία του Διός Υψίστου, που διαδόθηκε ευρύτατα, χωρίς να έχει την παραμικρή σχέση με τον Ιουδαϊσμό, καταγόταν, καθώς φαίνεται, από τη Μακεδονία. Ο Απόλλων διατήρησε επίσης τον ελληνικό του χαρακτήρα.
   Σε ένα ιερό της Πελαγονίας, ο Απόλλων λατρεύεται ως Οτευδανός, Ετευδανίσκος, επίκληση ιλλυρική, που υποδηλώνει μία τοπική θεότητα ταυτισμένη με τον Έλληνα θεό.
    Η περισσότερο διαδεδομένη λατρεία στη ρωμαϊκή Μακεδονία ήταν της  Αρτέμιδος. Πρέπει όμως να διακριθεί η ελληνική Άρτεμις, που λατρευόταν ως Κυναγωγός, Εφεσία, Λοχία στην καθαυτό Μακεδονία και στο έδαφος της αρχαίας Παιονίας, από την Άρτεμη-Βενδίδα της ανατολικής Μακεδονίας. Με το όνομα Άρτεμις, εικονίζεται ως κυνηγός, με τόξο ή δόρυ στο ένα χέρι και με το μυστικό κλάδο, που ανοίγει το δρόμο του κάτω κόσμου στο άλλο. Η λατρεία της Αρτέμιδος-Βενδίδος κυριαρχούσε απόλυτα στην περιοχή του μέσου ρου του Στρυμόνος.
    Ο Ηρακλής, εθνικός ήρωας των Μακεδόνων, διατήρησε τη δημοτικότητά του. Το ίδιο παρατηρείται και για τους θεούς ιατρούς Ασκληπιό,  Τελεσφόρο και για τους σωτήρες θεούς, τους Διόσκουρους.
   Η λατρεία του Διονύσου, λατρεία ριζωμένη στη χώρα, είχε πιστούς σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Θεότητα της αγροτικής ζωής και της ανθρώπινης γονιμότητας, θεός της μέθης με λατρεία οργιαστική, που περιλάμβανε δοξασίες για μεταθανάτια ζωή, ο Διόνυσος-Βάκχος, ταυτισμένος με το Ρωμαίο Liber, προσείλκυσε πλήθη πιστών, που οργανώνονταν σε αδελφότητες (θιάσους διονυσιακούς ή βακχεία), για να γιορτάσουν τα μυστήρια και τις νεκρικές τελετές,. μεταξύ των πολυάριθμων μνημείων, που μαρτυρούν το ρόλο αυτής της λατρείας στην κοινοτική και την ιδιωτική ζωή..

Ένα από τα περισσότερο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της επίσημης ρωμαϊκής θρησκείας ήταν η διάρθρωσή της γύρω από ένα τριαδικό σύστημα θεοτήτων. Οι θεοί αυτοί ονομάζονταν θεοί πατρώοι (dii patres) και ήταν κατά την περίοδο της Βασιλείας (753-509 π.Χ.) ο Jupiter, ο Mars και ο Quirinus. Από τον 6ο αιώνα π. Χ., σύμφωνα με αρκετούς μελετητές, η θρησκεία των Ρωμαίων δέχτηκε πολλές επιδράσεις από τους Ετρούσκους, στους οποίους αποδίδεται και η εγκαθίδρυση στο Καπιτώλιο μιας νέας τριάδας θεών σε αντικατάσταση της προηγούμενης· πρόκειται για τους θεούς Jupiter, Juno και Minerva. Μια άλλη σημαντική τριάδα, που καθιερώθηκε ιδιαίτερα από τον 5ο αιώνα π.Χ., αποτελεί η Ceres, η Libera και ο Liber, θεότητες της γονιμότητας ανάλογες με τις ελληνικές Δήμητρα, Περσεφόνη και Διόνυσο αντίστοιχα.
Οι επαφές των Ρωμαίων με τους Έλληνες της Μεγάλης Ελλάδας και της Σικελίας, ιδιαίτερα από τον 4ο αιώνα π.Χ., είχαν καθοριστική σημασία στην εξέλιξη της ρωμαϊκής θρησκείας, αφού τότε εισήχθησαν στο ρωμαϊκό πάνθεο ο Απόλλωνας, ο Ασκληπιός, ο Ηρακλής, και οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Τα λατινικά ονόματα των θεοτήτων αυτών, Apollo, Aesculapius, Herculus, Castor και Pollux αντίστοιχα, μαρτυρούν την ελληνική τους προέλευση.
Με το φαινόμενο αυτό, το οποίο ονομάζεται συγκρητισμός, οι ρωμαϊκές θεότητες βρήκαν τις αντίστοιχές τους στο ελληνικό πάνθεο και αντίστροφα, γεγονός που βοήθησε ιδιαίτερα στην κατανόηση και στην επικοινωνία των λαών σε θρησκευτικό επίπεδο. Η ρωμαϊκή Vesta - μολονότι η θέση της ήταν πολύ πιο σημαντική στη ρωμαϊκή θρησκεία - βρήκε την αντίστοιχή της στην ελληνική Εστία, η Diana στην Άρτεμη, ο Neptunus στον Ποσειδώνα, ο Volcanus στον Ήφαιστο και ο Mercurius στον Ερμή.

Ο Οκταβιανός Αύγουστος μετά τη νίκη του επί του Αντωνίου στο Άκτιο το 31 π. Χ. επέβαλε την επίσημη τιτλοφορία του αυτοκράτορα.Χαρακτηρίστηκε ως ηγεμών (princeps), μία ονομασία που προερχόταν από την Ελεύθερη πολιτεία, και σήμαινε απλά: ο "πρώτος". Από την παράδοση της ίδιας περιόδου προέρχεται και οτίτλος της δημαρχικής εξουσίας (tribunicia potestas)
Ο Αύγουστος χρησιμοποίησε ως πρώτο του όνομα (praenomen) τον τίτλο του αυτοκράτορα (imperator), ο οποίος μέχρι τότε απονεμόταν στους ρωμαίους στρατιωτικούς ηγέτες μετά από μία νικηφόρα τους εκστρατεία, ενώ όρισε κάθε διάδοχός του να φέρει τον τίτλο "καίσαρ" (caesar).
    Η προσωνυμία "Αύγουστος" (Augustus) -που δόθηκε στον Οκταβιανό το 27 π.Χ.- είχε θρησκευτικές προεκτάσεις, αφού θύμιζε έναν ιδιαίτερο οιωνό που είχε λάβει ο Ρωμύλος πριν από την ίδρυση της Ρώμης και αφορούσε την εμφάνιση 12 γυπών (augustum augurium). Το 2^ο αι. π.Χ., οικειοποιούμενος τον τίτλο "πατήρ πατρίδος" (pater patriae), ο οποίος είχε αρχικά αποδοθεί στο Ρωμύλο, παρουσιάζεται ως ο δεύτερος ιδρυτής της Ρώμης.
    Ο τίτλος "ανώτατος αρχιερέας" (pontifex maximus), τον οποίο έλαβε το 13 π.Χ., σήμαινε όχι μόνο ότι ήταν επικεφαλής του ιερατικού σωματείου των pontifices αλλά και ανώτερο μέλος άλλων ενώσεων (sodalitates), όπως των augures, quindecemviri sacris faciundis, septemviri epulonum, fetiales, sodales Titii, fratres Arvales. Σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, αυτές οι θρησκευτικές δικαιοδοσίες θα επιτρέψουν στο Μεγάλο Κωνσταντίνο, στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., να κατοχυρώσει νομικά τις αποφάσεις του για την αποδοχή του Χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του κράτους.
    Η επίσημη αποθέωση των αυτοκρατόρων, μετά το θάνατό τους, από τη Σύγκλητο και η ανάδειξή τους σε divi είχε πρωταρχική σημασία για τη θεσμική κατοχύρωση της εξουσίας από τους κληρονομικούς διαδόχους τους, αφού ο νέος αυτοκράτορας στην επίσημη τιτλοφορία του παρουσιαζόταν ως θεού υιός (divi filius)..